شناخت مفاصل بدن و انواع آن

مفاصل و شمار مفاصل بدن

مفاصل بدن بخت اصلی از ساختمان بدن هستند که سبب میشوند ما بتوانیم به آسودگی تحرک کنیم و جا به جا شویم. جالب می باشد که بدانید ما 360 مفصل در قسمتهای مختلف بدن داریم.

آیا میدانید مفاصل بدن از چه چیزی ساخته شده اند؟

به سطوح استخوانی که در یک نقطه با هم اتصال و تلاقی پیدا می‌کنند مفصل می گویند به طور واضح تر میتوان گفت مفصل محلی ست که استخوان ها در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.  مهمترین کارکرد مفاصل بدن امکان تحرک می باشد.

مفصل حاوی سطوح مفصلی می باشد که می تواند توسط غضروف ها احاطه شده و بازي کردن نقش کاهش اصطکاک را در آنها بازی نماید. مفاصل بدن سبب میشوند تا استخوان ها بتوانند در کنار هم تحرک کنند و این تحرک سبب تحول شکل اسکلت و بدنبال آن تحول شکل کل بدن و جابه جایی میشود.

معمولا در موقعیت اتصال مفاصل بدن استخوان ها قدری حجیم تر میشوند تا سطح ارتباط آنها با یکدیگر بیشتر شود. این افزایش سطح ارتباط هم سبب تحرک بهتر و هم پایداری بیشتر در حین تحرک میشود.

بیشترین بیماری های سیستم حرکتی بدن در مفاصل می باشد. درد، تورم و خشکی در تحرک از معمول ترین مشکلات سیستم حرکتی می باشد که به علت اختلال در کارکرد مفاصل بدن بوجود میاید.

اگر یک قهرمان وزنه برداری می تواند دویست کیلوگرم وزنه را روی دستش نگه دارد و هشت قطعه استخوان مچ دست او از هم سوا نشود، به دلیل ارتباط استوار این استخوان ها در سطوح مفصلی می باشد، و اگر فوتبالیستی با سرعت روی پاهای خود می دود و در حین دویدن با پا استوار به توپ ضربه می زند و استخوانهایش از هم سوا نمی شوند، علتش وضعیت عالی مفصل های پا می باشد.

با بخش علمی بیتوته همزاه باشید تا شما را با شگفتی های ساختمان مفصل و انواع مفاصل بدن آشنا کنیم.

شمار مفاصل بدن

جالب می باشد بدانید که 360 رقم مفصل در بدن وجود دارد.

86 مفصل در جمجمه، 76 مفصل در ستون فقرات و لگن، 66 مفصل در قفسه سینه، 64 مفصل در دست ها و انگشت ها، 62 مفصل در پاها و انگشت پاها و 6 مفصل در گلو گردن وجود دارد.

دسته بندی مفاصل بدن براساس ساختار و تحرک

مفاصل بدن بر اساس ساختار به سه دسته‌ شاخه‌ای، غضروفی و سینوویال تقسیم‌ میکنند. مفاصل را میتوان بر اساس نوع تحرک نیز به سه دسته مستقر، نیمه متحرک و متحرک تقسیم‌بندی کرد.

مفصل متحرک یا سینوویال (دی ارتروز)

مفاصل متحرک رایج‌ترین نوع مفاصل بدن انسان بوده اند. در این نوع مفاصل دو استخوان تشکیل دهنده مفصل کاملا آزادانه در کنار یکدیگر تحرک میکنند. همه آن‌ها متحرک هستند و دارای یک کپسول متحرک (با ساختار کلاژنی) در اطراف کل مفصل هستند.

علاوه بر این کپسول، همگی یک غشا متحرک (در لایه داخلی کپسول) که مایع متحرک را محافظت می‌کند، دارند. همچنین نوعی غضروف روشن که در انتهای هر مفصل وجود دارد و از آن محافظت می‌کند. مشابه مفصل مچ دست یا زانو. در مفصل زانو استخوان درشت نی کاملا در مقابل استخوان ران تحرک کرده و به جلو و عقب میرود. شش نوع مفصل متحرک وجود دارد که براساس شکل مفصل و تحرک آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند.

1. مفصل گوی و کاسه ای Ball and socket joint

یکی از مفاصل بدن مفصل گوی و کاسه ای هست که در شانه و لگن وجود دارد. در این مفاصل سر یک استخوان به شکل کره و سر استخوان دیگر به شکل یک کاسه می باشد و این دو استخوان در یکدیگر فرو میروند. این مفاصل از آزادترین مفصل ها بوده و در همه جهات تحرک میکنند.

2. مفصل لولایی Hinge joint

این مفاصل مشابه لولا تنها در یک سمت اجازه خم و راست شدن را میدهند مشابه مفاصل آرنج و زانو و مچ پا که تنها در یک سمت تحرک کرده و تحرک جانبی ندارند. حرکات آن به صورت کشش، برآمدگی و فرورفتگی می باشد.

3. مفصل محوری Pivot joint

مفصل محوری از دیگر مفاصل بدن می باشد که در بخت بالایی ستون فقرات وجود دارد و سبب حرکات گردن می‌شود. این حرکات به صورت چرخش یک استخوان حول دیگری می باشد.

4. مفصل لقمه ای Condyloid joint

در این مفاصل انتهای یک استخوان که به شکل بیضوی و تخم مرغی می باشد در حفره استخوان دیگر که آن هم بیضوی می باشد میچرخد مشابه مفصل مچ دست

5. مفصل لغزنده Sliding joint

یکی دیگر از انواع مفاصل بدن، مفصل لغزنده می باشد که در استخوانچه‌های مچ دست و در لگن وجود دارد. در این موقعیت استخوان‌ها به وسیله رباط‌های زورمند به هم وصل شده اند و تحرک کمی دارند از این رو تحرک این مفصل به صورت لغزشی می باشد.

6. مفصل زینی شکل Saddle joint

یکی دیگر از انواع مفاصل بدن مفصل زینی شکل می باشد که دو استخوان مجاور مشابه زین اسب در هم فرو رفته اند و در استخوان‌های بین انگشت شست و مچ دست وجود دارد، که در هم فرو می‌روند.

مفصل نیمه متحرک یا غضروفی (آمفی آرتروز)

در این نوع مفاصل بدن استخوان های تشکیل دهنده مفصل توسط بافتی دیگر به یکدیگر چسبیده اند. گرچه این استخوان ها میتوانند نسبت به هم تحرک کنند ولی این تحرک آزادانه و کامل نیست.

این مفاصل در جا‌هایی که اتصال بین مفاصل استخوانی که از غضروف درست شده اند، وجود دارند، مثلا بین مهره‌ها در ستون فقرات. مهره های کمر توسط دیسک بین مهره ای به هم متصل میشوند. گرچه با تحول شکل دیسک مهره ها میتوانند کمی نسبت به هم تحرک کنند ولی این تحرک محدود می باشد.

مفصل بدون تحرک یا شاخه ای (سین آرتروز)

در این مفاصل بدن دو سر استخوان ها به توسط غضروف یا رباط به هم متصل شده و عملا حرکتی بین دو استخوان وجود ندارد. در این مفاصل تحرک های بینهایت بینهایت کم و یا ناچیز وجود دارد به عبارتی تحرک در حدی می باشد که می توان از آن چشم پوشی نمود مشابه مفاصل فیبروز در ناحیه ستون مهره ای و یا مفصل بین استخوان های جمجمه

گرچه جمجمه از برخی استخوان ورق های در کنار هم درست شده می باشد که از هم سوا هستند ولی این استخوان ها نسبت به هم حرکتی ندارند.

ساختار مفاصل متحرک یا دی آرتروز:

– غضروف

غضروف بصورت لایه ای می باشد که انتها های استخوان ها را پوشانده و سبب روان شدن تحرک دو استخوان نسبت به یکدیگر میشود.

-کپسول مفصلی

کیسه ای استوانه ای شکل از جنس کلاژن که در برگیرنده سطوح مفصلی می باشد. کپسول مفصلی پرده یا کیسه ایست که دور تا دور مفصل را پوشانده می باشد و در بالا و پایین در محلی که غضروف پایان میشود استوار به استخوان میچسبد.

کپسول مفصلی یکی از ساختمان هایی می باشد که سبب نگه داشته شدن دو سر استخوان در موقعیت مفصل در کنار هم میشود.

– رباط یا لیگامان Ligament